„Rozwój przedsiębiorczości i innowacje” to program realizowany ze środków Funduszy Norweskich, którego operatorem jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Jest to kolejne źródło finansowania, które dało polskim firmom możliwość opracowywania i wdrażania na rynek innowacyjnych produktów i rozwiązań. Skorzystały z nich mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, które realizują projekty przyczyniające się m.in. do poprawy jakości życia. Na polskim rynku nie brak przykładów przedsięwzięć, które zostały z sukcesem zrealizowane przy wsparciu Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014–2021.
– Mamy wiele funduszy unijnych i innych źródeł finansowania, ale Fundusze Norweskie są o tyle ciekawą opcją, że kładą duży nacisk na elementy społeczne, środowiskowe, prowadzenie biznesu przez kobiety, poprawę jakości życia osób starszych i wykluczonych. Dodatkowym plusem jest też współpraca z partnerami zagranicznymi, networking i konferencje, które umożliwiają kontakty z innymi przedsiębiorcami, a także współpraca z norweskimi firmami przy wdrażaniu technologii czy rozwiązań, które funkcjonują na ich rynku – mówi agencji Newseria Biznes Magdalena Sobczak-Solarska, współwłaścicielka Villi Zakątek.
Norwegia nie jest członkiem UE, ale poprzez specjalny instrument finansowy, czyli właśnie Fundusze Norweskie, zapewnia swój wkład w tworzenie zielonej i nowoczesnej Europy. Ten instrument skierowany jest do państw, które przystąpiły do UE po 2003 roku, czyli również Polski. Mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa mogły – za pośrednictwem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości – ubiegać się w jego ramach o granty na realizację projektów związanych np. z ochroną środowiska, wdrażaniem innowacyjnych technologii oraz rozwiązań poprawiających jakość życia. Celem Funduszy Norweskich jest również stymulowanie dwustronnej współpracy pomiędzy firmami z Polski i Norwegii. Dlatego ten mechanizm jest dla rodzimych przedsiębiorców doskonałym sposobem na to, żeby rozwinąć współpracę z tamtejszym rynkiem, który stwarza im atrakcyjne możliwości.
Przykładem projektu, który został z sukcesem zrealizowany przy wsparciu Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014–2021, jest „Wdrożenie usługi Independent Living wykorzystującej innowacyjne technologie wspierające jakość życia osób starszych”. Jego celem było wprowadzenie na rynek nowej, innowacyjnej usługi Independent Living (IL), która odpowiada na potrzeby i podnosi komfort życia osób w wieku senioralnym.
– Polska jest jednym z krajów o najbardziej zaawansowanym procesie starzenia się społeczeństwa, co niesie wiele wyzwań nie tylko dla jednostki, dla osób w wieku senioralnym i ich rodzin, ale i dla całego społeczeństwa. Usługa Independent Living jest odpowiedzią na te potrzeby i wyzwania starzejącego się społeczeństwa, związane z samotnością, izolacją, ubóstwem społecznym, które pojawia się w tej grupie wiekowej i na które nakładają się rozmaite choroby związane z wiekiem. Wszystko to jest szczególnie dotkliwe, jeżeli osoba senioralna jest samotna, żyje w jednoosobowym gospodarstwie domowym, a w Polsce większość jednoosobowych gospodarstw domowych jest prowadzona właśnie przez osoby w wieku ponad 65 lat i ten trend będzie się nasilał z biegiem lat – zwraca uwagę Magdalena Sobczak-Solarska.
Projekt realizowany przez lubelską spółkę MSCG był wart 19,9 mln zł, z czego blisko 2 mln euro (około 8,5 mln zł) stanowiło dofinansowanie z Funduszy Norweskich. W ramach przedsięwzięcia wybudowany został obiekt składający się z 43 apartamentów – Villa Zakątek – gdzie wdrożono usługę Independent Living opartą na nowoczesnych rozwiązaniach i technologiach informacyjno-komunikacyjnych.
– Usługa Independent Living oferuje osobom w wieku senioralnym samodzielność i niezależność, zapewniając im przestrzeń do życia, która jest w pełni dostosowana do ich potrzeb, a z drugiej strony mocny nacisk kładziony jest na więzi społeczne, na stworzenie takiej wspólnoty, która wzajemnie się wspiera, inspiruje. Dlatego obok apartamentów w Villi Zakątek są też przestrzenie, które służą integracji, aktywności, wspólnemu spędzaniu czasu. I ten fakt nawiązywania więzi społecznych, podejmowania aktywności – w ramach pakietu zajęć, mobilizacji, gimnastyki – ma na celu poprawę jakości życia osób w wieku senioralnym, poprawę ich zdolności intelektualnych poprzez tę aktywizację, interakcję z innymi ludźmi, udział w zajęciach, dbałość o sprawność fizyczną, żeby oni mogli być jak najdłużej sprawni i samodzielni – mówi współwłaścicielka Villi Zakątek.
Polskie społeczeństwo starzeje się szybciej niż średnia UE. W raporcie GUS wskazano, że udział osób starszych w populacji mieszkańców Polski osiągnął poziom 25,9 proc. W 2060 roku w Polsce ma mieszkać 11,9 mln osób powyżej 60. roku życia, tj. o 21 proc. więcej niż w 2022 roku, stanowiąc 38,3 proc. ogółu ludności.
– Innowacyjne rozwiązania wspierające seniorów będą się rozwijać, ponieważ ta grupa społeczna ich potrzebuje. Dlatego producenci zwykłych, codziennych produktów też będą rozszerzać ich użyteczność tak, aby były lepiej dostosowane do osób starszych. Takie innowacje są potrzebne w zasadzie w każdym obszarze życia – dodaje Ewa Hiller, projektantka wzornictwa przemysłowego, twórczyni Torby Borby.
Torba Borba – czyli torba na zakupy z napędem elektrycznym, zaprojektowana z myślą o osobach starszych – to kolejne rozwiązanie dofinansowane z Funduszy Norweskich. Grant w wysokości 850 tys. zł umożliwił spółce Design Team stworzenie finalnego projektu torby, wyprodukowanie oraz przetestowanie jej w Norwegii w centrach senioralnych i sklepach.
– Fundusze Norweskie sprawiły, że pomysł przekształcił się w biznes. Bez nich ten projekt by nie powstał – podkreśla Ewa Hiller.
Seniorzy mogą przewieźć w Torbie Borbie nawet 12-kilogramowe zakupy, a silnik elektryczny pomaga pokonać przeszkody i wspinać się po schodach. Torba ma regulowaną wysokość, dzięki czemu jej użytkownik nie musi się schylać przy wyjmowaniu i wkładaniu rzeczy. W ramach projektu powstała też aplikacja na smartfony, która umożliwia zarządzanie torbami, co stanowi duże ułatwienie, z którego mogą korzystać na przykład wypożyczalnie czy domy seniora. Torbę Borbę mogą też po prostu kupić klienci indywidualni.
– W tym momencie mamy produkt, który nadaje się do sprzedaży, jest zaprojektowany w taki sposób, że można go produkować seryjnie i mamy już wyprodukowaną gotową, pierwszą partię – mówi twórczyni Torby Borby.
Przykładem innowacji, opracowanej dzięki dofinansowaniu Funduszy Norweskich, jest też materiał ochronny przeciwdziałający otarciom skóry, m.in. u dzieci, osób otyłych i aktywnych fizycznie. Grant w wysokości blisko 550 tys. zł pozwolił polskiej spółce na nawiązanie współpracy z doświadczonymi chemikami, przedstawicielami branży kosmetyczno-medycznej i naukowcami z Sieci Badawczej Łukasiewicz oraz Uniwersytetu w Oslo w Norwegii. Efektem ich badań jest nieuczulający materiał, kompatybilny ze skórą, który zabezpiecza ją przed urazami i otarciami, ale możliwości jego zastosowania okazały się o wiele szersze.
– Ten materiał może być też stosowany jako kosmetyk, bo w warstwie nośnej może mieć substancje pielęgnujące, zabezpieczające np. przed powstawaniem zmarszczek. Może być również wykorzystywany w medycynie, ponieważ w skład tego materiału można wprowadzić substancje lecznicze, które – na przykład przy stopie cukrzycowej – zapewnią regenerację części ciała – mówi Urszula Markowicz-Jureczko, właścicielka firmy AXYZ. – Obecnie materiał jest na etapie finalizacji, mamy prototyp i szukamy możliwości rozwoju w innych sferach, m.in. właśnie w medycynie, ale oczywiście tutaj potrzebne są bardzo duże fundusze. Natomiast rola Funduszy Norweskich była dotąd nieoceniona, ponieważ badania kliniczne, badania nad wytrzymałością materiału pochłonęły sporo zasobów finansowych i bez Funduszy Norweskich by się to na pewno nie udało.
